ประติมากรรมสมัยสุโขทัย

พระพุทธรูปของสุโขทัยอาจแบ่งออกได้เป็น ๔ หมวด
๑) . หมวดแรกอาจเรียกหมวดวัดตะกวน มีลักษณะวรกายอวบอ้วนคล้ายเชียงแสน มีลักษณะพระพักต์กลม อมยิ้ม วรกายอวบอ้วน อุระนูน ชายสังฆาฏิหรือจีวรสั้น พระนลาฏแคบ แต่พระองค์และฐานมักเป็นแบบสุโขทัย พระพุทธรูปปูนปั้นที่ค้นพบ ณ พระเจดีย์ทางทิศตะวันออกและในพระปรางค์วัดพระพายหลวงซึ่งเป็นวัดเก่าในสมัยสุโขทัย จะอยู่ในลักษณะแบบนี้ทั้งสิ้น

๒) . หมวดใหญ่ ซึ่งมีอยู่ทั่วไป เป็นลักษณะของศิลปะสุโขทัยโดยเฉพาะ มีลักษณะคือ พระรัศมีเป็นเปลว ขมวดพระเกศาเล็ก พระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่ง พระเนตรเรียวงามปลายตวัดขึ้น พระนาสิกงุ้ม (ตามแบบมหาบุรุษลักษณะจากอินเดีย) พระโอษฐ์อมยิ้มเล็กน้อย พระอังสาใหญ่ บั้นพระองค์เล็ก ครองจีวรห่มเฉียง ชายจีวรยาวลงมาถึงพระนาภี ปลายเป็นลายเขี้ยวตะขาบ ชอบทำปางมารวิชัย ประทับขัดสมาธิราบ ประทับนั่งบนฐานหน้ากระดานเกลี้ยง เอนตนไปข้างหลังเล็กน้อย คงสร้างขึ้นในช่วงที่สุโขทัยเจริญสูงสุด

๓) . หมวดกำแพงเพชร มีลักษณะพระพักตร์เป็นรูปไข่ยาว ดวงพระพักตร์ตอนบนกว้าง พระหนุเสี้ยม ขมวดพระเกศาเล็ก พระรัศมีเป็นเปลวสูง

๔) . หมวดพระพุทธชินราช คล้ายหมวดใหญ่แต่พระพักตร์ค่อนข้างกลม พระองค์ค่อนข้างอวบอ้วนกว่า ที่สำคัญคือนิ้วพระหัตถ์ทั้งสี่มีปลายเสมอกัน หมวดนี้ยังรวมถึงพระศรีศากยมุนีซึ่งประดิษฐานอยู่ในวิหารวัดสุทัศน์ด้วย ในสมัยสุโขทัย ชอบสร้างพระพุทธรูป ๔ อิริยาบถ คือ นั่ง นอน ยืน เดิน โดยประดิษฐานไว้บนด้านทั้ง 4 ของแท่นเหลี่ยมขนาดใหญ่ นิยมประดิษฐานอิริยาบทเดินไว้ทางตะวันออกและยืนไว้ทางตะวันตกส่วนนั่งกับนอนไม่มีขนบที่แน่นอนว่าจะเป็นทิศเหนือหรือใต้